De kleine wereld van
Jeroen Sprenger

Haagsche Courant 

Amstsgeheim - 7  

Boycot de media?

Diep in mijn hart ben ik een echte voetbalfan. Als schooljongen juichte ik in 1958 het Utrechtse DOS naar het kampioenschap. Scheveningen Holland Sport (SHS) kreeg ondanks Wim Landman met 10-0 klop! In mijn studententijd verkocht ik warme worst in het Olympisch Stadion bij de Europacupwedstrijden die Ajax voor de eerste maal in de finale brachten. In 1974 stond ik op het Leidseplein om het Nederlands elftal te huldigen, ondanks de verloren finale. Maar sindsdien is er een beetje de klad ingekomen. Dat heeft eigenlijk niets te maken met het voetbal zelf. De sfeer erom heen bevalt me niet. De cocktail van voetbal, journalistiek en commercie maakt het me tegen.

Woensdagavond leek het er even op dat ik mijn aversie zou afleggen. Toevallig moest ik in het centrum van Amsterdam zijn, zo’n drie uur voor de wedstrijd. Tussen duizenden Schotten en Oranjefans moest ik me een wegbanen. Het was weer eens Amsterdam op zijn best. Even na het begin van de wedstrijd mocht ik naar huis. Uiteraard was het een stuk stiller op de Dam, maar het kon niemand ontgaan dat Wesley Sneijder het openingsdoelpunt scoorde. Mensen spraken elkaar aan, vielen elkaar om de hals, hadden zoiets van: nu gaat het toch nog gebeuren…De rust was net aangebroken toen ik mijn auto parkeerde en naar huis liep. Een buurjongen riep: het gaat goed, he. Nou, er mogen er nog wel drie bij, antwoordde ik. In de tweede helft bedient Oranje me op maat. Maar net als ik helemaal in euforie wil uitbarsten, val ik weer terug in mijn oude cynisme. De spelers boycotten de media! Ze weigeren hun vreugde te delen met hun publiek. TV-commentatoren hebben er nog begrip voor ook. Hebben ze niet veel van de media over zich heen gekregen?

Het is ongelooflijk. De aardige wedstrijd van woensdag mag niet verhelen dat Oranje een beroerde kwalificatiereeks heeft gespeeld. Logisch dat daar de nodige kritiek op is. Er is een iemand die zich daarbij vergaloppeerd: Henk Spaan. Ik heb ooit tegen Spaan gevoetbald. Hij in het redactie-elftal van Propria Cures, ik bij Folia Civitatis, het Amsterdamse universiteitsweekblad. Hij kon er net zoveel van als ik… Als journalist is hij de Propria Cures-sfeer niet ontgroeid. Nog steeds zet hij de feiten naar zijn hand. Maar om vanwege zijn aberraties nu alle media te boycotten…

Stelt u eens voor: Balkenende en Donner vinden iets van de Nederlandse satire. Alle media vallen over hen heen. Een enkeling overschrijdt daarbij de grenzen van het fatsoen. En vervolgens zeggen ze, er geen behoefte aan te hebben de media nog langer te woord te staan. Het is ondenkbaar. En nog ondenkbaarder is, dat er ook maar één journalist is die daar begrip voor heeft.

Media zijn instrumenten waarmee het publiek kan worden bereikt. Een boycot van de media is dus een boycot van het publiek. Politici kunnen zich dat niet veroorloven. Daarvan zijn ze doordrongen. Sporters kunnen het eigenlijk ook niet. Wie overtuigt hen daar nu eens van?

Daan Vorán

__________ 

Eerder gepubliceerd in de Haagsche Courant van 20 november 2003

Italianen kunnen nooit van je winnen

Italianen kunnen nooit van je winnen; je kunt wel van ze verliezen! Van de aforismen van de bekende Betondorpse filosoof Johannes Cruijff is dit mijn favoriet. Het geeft zo overtuigend aan hoezeer je zelf aan je eigen succes (of eigen falen) bijdraagt. Ik gebruik hem zelf vaak als de relatie tussen politiek en overheid enerzijds en journalistiek anderzijds aan de orde is. Klagen over de journalistiek helpt niet. Het bestaan ervan is een gegeven, for better or for worse. De journalistiek kan nooit van je winnen; je kunt wel van haar verliezen. Als je eigen houding daartegenover onvoldoende doordacht is.

Recent opinieonderzoek brengt me op deze diepere gedachte. De Interview Actualiteitenscanner laat zien dat het vertrouwen in het kabinet onder de dertig procent ligt. Haagse journalisten vinden Van Aartsen veruit de beste politicus, ministers zitten anoniem in het peloton. De Stem van Nederland meldt dat de regeringscoalitie maar 66 zetels in de Tweede Kamer over heeft. Ben ik de enige die zich daar druk over maakt? Denkend aan de grote swings in het electoraat vind ik dat meer mensen dat zouden moeten doen. Een secretaris-generaal die al na 100 dagen weet dat zijn departement (Onderwijs, Cultuur, Wetenschap) een toonbeeld is van het slechtste in een bureaucratie, helpt daar natuurlijk niet bij. Het bevestigt slechts de reputatie in de samenleving. En roept verder reacties op als: wanneer erkennen die andere secretarissen-generaal ook eens dat ze er een zootje van maken? Hoe kan je van burgers vertrouwen verwachten, als de hoogste ambtenaren toegeven dat ze er niets van bakken?

Politici kunnen er ook wat van. VVD- en PvdA-prominenten lijken een wedstrijd begonnen wie het overtuigendst kan aantonen dat de Europese Unie een mislukking is. Net nu we aan de vooravond staan van het Nederlandse voorzitterschap ervan. De uitslag zien we straks in de opkomst bij de verkiezingen voor het Europees Parlement…

Twee weken geleden heeft minister De Graaf zijn programma Andere Overheid gepresenteerd. Aan ambities geen gebrek. Begrijp me goed: er kan wel wat aan de overheid veranderen. De prestaties kunnen beter. De presentatie aan de burger kan veel klantvriendelijker. Ik voel me persoonlijk ook wel gemotiveerd mijn bijdrage aan het programma te leveren. Maar wat ik niet begrijp is dat Anders Communiceren geen onderdeel uitmaakt van De Graafs Andere Overheid. Anders Communiceren zou geen goednieuwsshow van de overheid moeten zijn, die niet aansluit bij de beleving van de burgers. Maar ook geen presentatie die ambtenaren te kijk zet als een stelletje zelfingenomen sukkels, de resultaten van politiek handelen voorstelt als één grote mislukking, omdat het allemaal zo lekker populistisch overkomt. Anders Communiceren zou juist bij moeten dragen aan het herstel van de vertrouwensband tussen de samenleving en haar overheid. Gezien het huidige geringe vertrouwen in de politiek ligt hier een enorme uitdaging voor het komende jaar. Als daarin geen verbetering komt, zult u van mij niet horen dat het aan de media of de journalistiek ligt. Het ligt aan het conglomeraat van politici en ambtenaren zelf…

Daan Vorán

__________ 

Eerder gepubliceerd in de Haagsche Courant van december 2003